Cao Bá Quát

Cao dựa Quát 高伯适
Quân sư
Tên chữ	Chu Thần
Tên hiệu	Mẫn Hiên, Cúc Đường
Bút danh	Chu Thần, Cao Chu Thần, Cúc Đường, Cao Tử
Binh nghiệp
Phục vụ	cuộc nổi dậy Mỹ Lương
Năm bên trên ngũ	1854 - 1855
Cấp bậc	Quân sư
Thông tin cậy cá nhân
Sinh
Ngày sinh	1808
Nơi sinh	làng Sủi, phủ Thuận An, trấn Kinh Bắc (nay nằm trong xã Phú Thị, thị xã Gia Lâm, Hà Nội)
Mất
Ngày mất	1855 (47 tuổi)
Nơi mất	Yên Sơn
Nguyên nhân mất	tử trận
Giới tính	nam
Nghề nghiệp	nhà thơ
Tôn giáo	Nho giáo
Triều đại	triều Nguyễn
x t s

Cao dựa Quát (chữ Hán: 高伯适; 1808 – 1855), biểu tự động Chu Thần (周臣), hiệu Mẫn Hiên (敏軒), lại sở hữu hiệu Cúc Đường (菊堂), là quân sư vô cuộc nổi dậy Mỹ Lương^[1], và là 1 trong thi sĩ nức tiếng ở vào giữa thế kỷ 19 vô lịch sử vẻ vang văn học tập nước ta.

Thân thế[sửa | sửa mã nguồn]

Ông là kẻ xã Sủi, phủ Thuận An, trấn Kinh Bắc; ni nằm trong thôn Phú Thụy, xã Phú Thị, thị xã Gia Lâm, Hà Thành.

Bạn đang xem: cao bá quát là ai

Có chủ ý không giống nhau về thương hiệu tự động của Cao dựa Quát. Theo GS. Dương Quảng Hàm thì Cao dựa Quát đem hiệu là Chu Thần (周臣)^[2]. Theo những người sáng tác mới gần đây như GS. Nguyễn Lộc^[3], GS. Vũ Khiêu^[4], GS. Thanh Lãng^[5], GS. Nguyễn Q. Thắng-Nguyễn dựa Thế ^[6]... thì tự động của ông là Chu Thần, còn Mẫn Hiên (閔軒) đơn giản hiệu hoặc là tên hiệu. Theo tộc phả của dòng tộc Cao ở Phú Thị: "Thân sinh rời khỏi Cao dựa Quát thương hiệu là Cao Huy Tham, mang tên tự động là Sở Hiên. Ông nội Cao dựa Quát mang tên tự động là Ngọ Hiên. Cao dựa Quát mang tên tự động là Mẫn Hiên, khi sinh tiền, ông thông thường sử dụng những cây bút hiệu như: Chu Thần, Cao Chu Thần, hoặc Cao Tử".

Ông nội Cao dựa Quát thương hiệu là Cao Huy Thiềm (1761-1821) sau thay đổi là Cao Danh Thự, một lương y có tiếng vô vùng. Thân sinh Cao dựa Quát thương hiệu là Cao Huy Sâm (1784-1850) sau thay đổi là Cao Huy Tham, cũng là 1 trong lương y xuất sắc ^[7]. Cao dựa Quát là em tuy nhiên sinh với Cao dựa Đạt, và là chú của Cao dựa Nhạ.

Phục vụ ngôi nhà Nguyễn[sửa | sửa mã nguồn]

Thuở nhỏ, Cao dựa Quát sinh sống vô cảnh túng khó khăn, tuy nhiên có tiếng là trẻ em mưu trí, chịu thương chịu khó và văn hoặc chữ đảm bảo chất lượng. Năm Tân Tỵ (1821), ông ganh đua khảo hạch sách ở ngôi trường khi cơ mới mẻ 13 tuổi hạc, tuy nhiên ganh đua Hương (lần đầu) ko đỗ.

Năm Tân Mão (1831) đời vua Minh Mạng, ông ganh đua Hương đỗ Á Nguyên bên trên ngôi trường ganh đua Hà Thành, tuy nhiên cho tới Khi duyệt quyển, bị Sở Lễ dò la cớ xếp xuống cuối bảng ^[8] xếp ông xuống hạng sau cuối vô số đôi mươi người đỗ CN.

Năm Nhâm Thìn (1832), Cao dựa Quát vô kinh kì Huế tham gia dự thi Hội tuy nhiên ko đỗ. Sau cơ, ông vô kinh tham gia dự thi bao nhiêu đợt nữa, tuy nhiên chuyến nào thì cũng hỏng.

Năm 1841 đời vua Thiệu Trị, được quan tiền tỉnh Thành Phố Bắc Ninh tiến bộ cử, Cao dựa Quát được triệu vô kinh kì Huế vấp ngã thực hiện Hành tẩu ở cỗ Lễ. Tháng 8 (âm lịch) năm cơ, ông được cử thực hiện sơ khảo ngôi trường ganh đua Thừa Thiên^[9]. Thấy một trong những bài bác ganh đua hoặc tuy nhiên đem khu vực phạm ngôi trường quy, ông bàn với chúng ta đồng sự là Phan Nhạ lấy son hòa với muội đèn chữa trị lại. Việc bị phát hiện, ông bị tóm gọn giam cầm vô ngục Trấn Phủ (ngày 7 mon 9 âm lịch), rồi gửi cho tới ngục Thừa Thiên (21 mon 1 âm lịch năm Nhâm Dần, 1842). Suốt thời hạn lâu năm bị giam giữ, ông thông thường bị nhục hình tra tấn. Nhưng Khi án fake lên, vua Thiệu Trị vẫn hạn chế mang lại ông kể từ tội "trảm quyết" xuống tội "giảo giam cầm hậu", tức được giam cầm lại đợi mệnh lệnh. Sách Đại Nam thực lục(Tập 23) chép việc:

Năm Tân Sửu (1841), mon 8...Cao dựa Quát và Phan Nhạ thực hiện Sơ khảo ngôi trường ganh đua Thừa Thiên, chữa trị văn sĩ nhân (chữa 09 chữ vô một trong những quyển ganh đua phạm húy). Sở Lễ và Viện Đô sát tra xét, nghị tội: Quát và Nhạ cần tội xử quyết. Nguyễn Văn Siêu (làm Phân khảo) cần tội trượng, loại. Chủ khảo và Giám khảo bị miễn nhiệm, giáng chức. Vua xét lại, tha bổng mang lại Quát, Nhạ tội xử quyết và gửi trở nên giảo giam cầm hậu. Siêu chỉ bị miễn nhiệm, tha bổng mang lại tội đồ; Chủ khảo Bùi Quỹ và Phó khảo Trương Sĩ Tiến bị cơ hội lưu thao tác làm việc. 5 CN đem bài bác được sửa đều cần ganh đua lại cả thân phụ kỳ và đều được lấy đỗ trở lại ^[10].

Sau ngay sát thân phụ năm bị giam giữ cực khổ sở, khoảng chừng thời điểm cuối năm Quý Mão (1843), Cao dựa Quát được triều đình tạm thời tha bổng, tuy nhiên bị vạc phối lên đường Thành Phố Đà Nẵng, hóng ngày lên đường "dương trình hiệu lực" (tức lên đường phục dịch nhằm lấy công chuộc tội).

Tháng 12 (âm lịch), ông theo dõi Đào Trí Phú (trưởng đoàn) xuống tàu Phấn bằng phẳng lên đường hiệu lực thực thi hiện hành cho tới vùng Giang Lưu Ba (Indonesia). Cùng khi ấy, Phan Nhạ theo dõi Nguyễn Công Nghĩa (trưởng đoàn) xuống thuyền Thần Dao lên đường hiệu lực thực thi hiện hành quý phái Tân Gia Ba (Singapore)^[11]

Tháng 7 năm Giáp Thìn (1844), đoàn công cán bên trên thuyền Phấn bằng phẳng về cho tới nước ta. Sau cơ, Cao dựa Quát được phục chức ở cỗ Lễ, tuy nhiên chẳng bao lâu thì bị thải về sinh sống với bà xã con cái ở Thăng Long.

Ông quay trở lại sinh sống với bà xã con cái ở Hà Thành. Trước phía trên, ngôi nhà ông vốn liếng ở phố Đình Ngang (nay ngay sát phố Nguyễn Thái Học), năm 1834 Khi ông vô Huế ganh đua Hội, thì bà xã ông ở trong nhà vẫn van nài quy tắc phụ vương ông xã mang lại sửa lại một căn nhà ngay sát Cửa Bắc về phía Hồ Tây và Hồ Trúc Bạch. Thời gian trá này, những khi thư thong thả, ông thông thường xướng họa với những danh sĩ khu đất Thăng Long như Nguyễn Văn Siêu, Nguyễn Văn Lý, Trần Văn Vi, Diệp Xuân Huyên...

Sau thân phụ năm bị thải về, Cao dựa Quát có được mệnh lệnh triệu vô Huế (1847) thực hiện ở Viện Hàn Lâm, lo lắng việc thuế tầm và bố trí văn thơ. Thời gian trá ở Kinh đô Huế chuyến này, ông kết thân thích với một trong những ganh đua nhân có tiếng như Nguyễn Hàm Ninh, Đinh Nhật Thận, Nguyễn Phúc Miên Thẩm, Nguyễn Phúc Miên Trinh...và ông đã và đang được chào nhập cuộc Mạc Vân Thi xã vì thế nhị vị hoàng thân thích này tạo nên.

Năm Canh Tuất (1850)^[12], vì thế ko lấy được lòng một trong những quan tiền rộng lớn bên trên triều, Cao dựa Quát đã biết thành lênh láng đi làm việc giáo thụ ở phủ Quốc Oai (Sơn Tây cũ).

Khởi nghĩa chống ngôi nhà Nguyễn[sửa | sửa mã nguồn]

Khoảng thời điểm cuối năm Canh Tuất (1850) đời vua Tự Đức, Cao dựa Quát lấy cớ về quê Chịu tang phụ vương và tiếp sau đó van nài ở lại nuôi u già cả rồi van nài thôi chức Giáo thụ ở phủ Quốc Oai.

Xem thêm: chơi ai là triệu phú

Khoảng mon 6, mon 7 âm lịch năm Giáp Dần 1854, nhiều tỉnh ở miền Bắc gặp gỡ đại hạn, lại bị nàn châu chấu thực hiện mang lại hoa màu mất mặt tinh khiết, cuộc sống người quần chúng rất là vô cùng khổ; Cao dựa Quát bèn chuyển động một trong những sĩ phu yêu thương nước, những thổ hào ở những vùng Quốc Oai, Vĩnh Phúc, Cao bằng phẳng, Tỉnh Lạng Sơn... bên cạnh nhau tôn Lê Duy Cự thực hiện minh công ty ngăn chặn ngôi nhà Nguyễn. Cao dựa Quát thực hiện quốc sư, họp với thổ mục Sơn Tây là Đinh Công Mỹ và Bạch Công Trân dựng cờ nổi dậy bên trên Mỹ Lương, nằm trong vùng Sơn Tây ngăn chặn triều đình đương thời.

Đang vô quy trình sẵn sàng khởi nghĩa, vì thế đem người tố giác nên plan bị vỡ lở. Trước tình thế cung cấp bách, Cao dựa Quát buộc cần vạc mệnh lệnh tiến công vô thời điểm cuối năm 1854.

Buổi đầu ông với những thổ mục ở Sơn Tây là Đinh Công Mỹ và Bạch Công Trân lấy lực lượng tấn công phá huỷ phủ Ứng Hòa, thị xã Thanh Oai, thị xã trở nên Tam Dương, phủ Quốc Oai, Yên Sơn... Tuy giành được một trong những thắng lợi, tuy nhiên sau khoản thời gian quan tiền quân triều đình triệu tập phản công thì quân khởi nghĩa liên tục bị thất bại.

Tháng Chạp năm Giáp Dần (tháng 12 năm này rớt vào năm dương lịch 1855 ^[13]), sau khoản thời gian bổ sung cập nhật lực lượng (chủ yếu đuối là kẻ Mường và người Thái ở vùng rừng núi Mỹ Lương, ni là vùng khu đất phía Tây sông Đáy với những thị xã Chương Mỹ, Mỹ Đức của Hà Thành, và những thị xã Lương Sơn, Kim Bôi tỉnh Hòa Bình^[14]), Cao dựa Quát lấy quân tiến công thị xã lỵ Yên Sơn chuyến loại nhị (huyện lỵ thị xã Yên Sơn cũng chính là phủ lỵ phủ Quốc Oai^[15], ngày này là thị xã Quốc Oai thị xã Quốc Oai). Phó lãnh binh Sơn Tây là Lê Thuận lấy quân nghênh chiến. Cuộc đối đầu đang được hồi khốc liệt bên trên vùng núi Yên Sơn (giáp Sài Sơn), thì Cao dựa Quát bị suất group Đinh Thế Quang phun bị tiêu diệt bên trên trận. Tiếp theo dõi, Nguyễn Kim Thanh và Nguyễn Văn Thực cũng theo thứ tự bị quân triều đình bắt được, sau cả nhị đều bị xử chém. Ngoài những thiệt sợ hãi này, rộng lớn trăm quân khởi nghĩa bị chém bị tiêu diệt và khoảng chừng 80 quân không giống bị tóm gọn (theo sử ngôi nhà Nguyễn).

Nghe tin cậy đại thắng, vua Tự Đức mệnh lệnh mang lại ban thưởng và mang lại đem thủ cung cấp của nghịch tặc Quát bêu và rao từng những tỉnh Bắc Kỳ rồi giã nhỏ quăng xuống sông. Sự thiệt về chết choc của Cao dựa Quát cho tới ni vẫn tồn tại là 1 trong yếu tố ngờ vực vấn cần thiết thực hiện sáng sủa tỏ rộng lớn ^[16].

Sau Khi dẹp được cuộc khởi nghĩa, triều đình rời khỏi mệnh lệnh tru di tam tộc dòng tộc Cao của ông. Anh trai tuy nhiên sinh của ông là Cao dựa Đạt đang khiến Tri thị xã Nông Cống tỉnh Thanh Hóa, và phổ biến là 1 trong viên quan tiền mẫn cán và thanh liêm, cũng cần Chịu tội và bị giải về kinh kì Huế. Dọc lối, Cao dựa Đạt thực hiện một tờ trần tình gửi triều đình rồi sử dụng dao đâm cổ tự động vẫn.

Tác phẩm[sửa | sửa mã nguồn]

Ngay sau khoản thời gian cuộc nổi dậy ở Mỹ Lương (tỉnh Sơn Tây) bị thất bại (1855-1856), những kiệt tác của Cao dựa Quát đã biết thành triều đình ngôi nhà Nguyễn mang lại thu thắp, cấm tích trữ và tồn tại, nên đã biết thành thất lạc quá nhiều. Dù thế, trước 1984, group biên soạn sách Thơ văn Cao dựa Quát, vẫn tìm về kho sách cổ của Thư viện Khoa học tập nghệ thuật TW (Hà Nội), và sau khoản thời gian loại trừ những bài bác chắc chắn rằng ko cần của ông, thì số kiệt tác còn còn lại cũng còn được bên trên ngàn bài bác được viết lách bởi vì loại chữ Nôm và chữ Hán.

Cụ thể là hiện nay còn 1353 bài bác thơ và 21 bài bác văn xuôi, bao gồm 11 nội dung bài viết theo dõi thể ký hoặc luận văn và 10 truyện ngắn ngủn viết lách theo dõi thể truyền kỳ. Trong số này về chữ Nôm, đem một trong những bài bác hát phát biểu, thơ Đường luật và bài bác phú Tài tử nhiều cùng (Bậc a ma tơ lắm cảnh khốn cùng). Về chữ Hán, lượng thơ nhiều hơn thế nữa, được tập trung trong số tập:

Cao dựa Quát ganh đua tập
Cao Chu Thần di thảo
Cao Chu Thần ganh đua tập
Mẫn Hiên ganh đua tập

Sự nghiệp văn chương[sửa | sửa mã nguồn]

Trích review vô Từ điển văn học tập (bộ mới):

Cao dựa Quát là 1 trong thi sĩ vô cùng đem khả năng. Từ những kiệt tác trước tiên vẫn thấy tín nhiệm ở trong nhà thơ vô ý chí và tài năng của tớ. Ông sinh sống túng, tuy nhiên khinh thường bỉ những kẻ khom sườn lưng uốn nắn gối sẽ được tấn tới, và tin cậy rằng bản thân rất có thể tự động thay cho thay đổi đời bản thân.

Đến Khi thực hiện quan tiền, ham muốn lấy tài năng rời khỏi gom đời, tuy nhiên rồi Cao dựa Quát sớm quan sát rằng yếu tố ko hề giản dị như ông tưởng.

Có những khi ông cảm nhận thấy bất lực trước những bất công vô xã hội, ông muốn làm thong thả tận hưởng lạc thú như Nguyễn Công Trứ. Thế tuy nhiên mọi khi suy nghĩ cho tới những người dân nằm trong cực khổ bị áp bức, ông lại thấy cơ hội này là ko thể, tuy nhiên cần dò la một con phố không giống. Cuối nằm trong, con phố tuy nhiên ông lựa chọn là cho tới với trào lưu dân cày khởi nghĩa ngăn chặn triều đình.

Ngoài những chủ thể nêu bên trên, ông còn viết lách về bà xã con cái, bè chúng ta, học tập trò và quê nhà. Bài nào thì cũng thắm thiết, xúc động. Ông cũng có thể có một trong những bài bác tôn vinh những nhân vật vô lịch sử vẻ vang, nhằm thông qua đó thể hiện nay tham vọng của tớ. Ông cũng có thể có một trong những bài bác thơ viết lách về chuyện học tập, chuyện ganh đua tuy nhiên ông nhận định rằng đơn giản chuyện "nhai văn nhá chữ". Trong thời điểm ông lên đường công cán ở vùng Hạ Châu, ông cũng có thể có những bài bác thơ phản hình họa cảnh bất công thân thích người domain authority White với những người domain authority thâm...

Về mặt mày thẩm mỹ và nghệ thuật, Cao dựa Quát là 1 trong thi sĩ trữ tình với 1 văn pháp rực rỡ. Ông thực hiện thơ thời gian nhanh, có những lúc "ứng khẩu trở nên chương", vẫn thể hiện nay được xúc cảm đầy đủ và thâm thúy lắng. Và tuy nhiên hình tượng vô thơ ông thông thường phiêu, romantic, tuy nhiên trong mỗi nội dung bài viết về quê nhà thì ông lại dùng thật nhiều cụ thể thực tế sexy nóng bỏng. Trong khi, so với vạn vật thiên nhiên, ông cũng hoặc nhân cơ hội hóa, coi cơ tựa như các người chúng ta tri kỷ tri kỉ...^[17]

Trích thêm thắt một trong những đánh giá khác:

GS. Dương Quảng Hàm:

Cao dựa Quát là 1 trong văn hào có rất nhiều ý tứ mới mẻ kỳ lạ, tiếng lẽ cao kỳ ^[18].

GS. Thanh Lãng:

Tư tưởng song lập của Cao dựa Quát không giống cái chí phái mạnh nhi của Nguyễn Công Trứ. Ông Trứ lập nghiệp là sẽ giúp đỡ vua, nhằm vẹn toàn nghĩa binh thần; còn ông Quát đem cả cái nằm mê thay cho thay đổi thời cục và gửi vần số phận...Về mặt mày thẩm mỹ và nghệ thuật, sở ngôi trường của ông là thể phú ^[19] và thể ca trù. Hai thể này, với ông vẫn vươn cho tới một chuyên môn thẩm mỹ và nghệ thuật ấn tượng. Có điều ông hoặc sử dụng quá chữ Nho và kỳ tích, nên là đem thất bại xoàng xĩnh Nguyễn Công Trứ về chuyên mục ca trù ^[20].

Thi sĩ Xuân Diệu:

Cao dựa Quát trước đôi mắt tất cả chúng ta, biểu tượng mang lại tài thơ và lòng tin phản kháng. Còn triết lý của ông đó là chắc chắn đáp ứng mang lại đời ^[21].

Vài yếu tố liên quan[sửa | sửa mã nguồn]

Năm sinh, năm mất[sửa | sửa mã nguồn]

Phỏng đoán Cao dựa Quát sinh vào năm 1808 là địa thế căn cứ bài bác "Thiên cư thuyết" của ông. Trong bài bác đem câu (dịch): "Với tuổi hạc tao mới mẻ nhị kỷ vẫn thấy núi sông, trở nên quách cũ thay cho thay đổi cho tới thân phụ lần". Cuối bài bác ghi: "Tháng mạnh thu, năm Nhâm Thìn (1832), Chu thần thị viết lách bài bác thuyết này". Hai kỷ tức 24 năm, suy rời khỏi ông sinh vào năm 1808. Tuy nhiên cứ liệu này chỉ có mức giá trị kha khá. Theo GS Vũ Khiêu và group nghiên cứu và phân tích về Cao dựa Quát thì xác định ông sinh vào năm 1809. Từ điển Bách khoa nước ta cũng ghi ông sinh vào năm 1809.^[22].

Xem thêm: tobu là ai

Về năm mất mặt, mang 1 vài ba người sáng tác nhận định rằng Cao dựa Quát mất mặt năm 1854. Nhưng theo dõi Trần Công Nghị thì:

Cao dựa Quát mất mặt tức thì bên trên trận chi phí vô mon Chạp năm Giáp Dần. Khi chuyển sang dương lịch thì: Ngày 1 mon 12 năm Giáp Dần nhằm mục đích ngày 18 mon một năm 1855. Ngày 30 mon Chạp, năm Giáp Dần nhằm mục đích ngày 16 mon hai năm 1855. Như vậy vẹn toàn mon Chạp năm này đều rớt vào năm 1855. Cho nên năm vừa qua đời của Cao dựa Quát cần ghi là năm 1855 mới mẻ đúng^[23].

Những giai thoại[sửa | sửa mã nguồn]

Hiện vẫn tồn tại tồn trên rất nhiều giai thoại tương quan cho tới nhân cơ hội và tài thơ của Cao dựa Quát (như Bịa thơ tài rộng lớn vua, Chữa câu đối của vua, Cá đớp cá-người trói người, Trên bên dưới đều chó, Câu thơ ganh đua xã v.v...^[24]). Tuy nhiên, theo dõi GS. Vũ Khiêu thì phần nhiều bọn chúng đều thiếu thốn địa thế căn cứ và không được xác minh. Bởi vậy theo dõi ông chỉ rất có thể hiểu Cao dựa Quát và review trúng tư tưởng nằm trong hành vi của ông bên trên hạ tầng phân tách xuất xứ xã hội đương thời, trình diễn phát triển thành vô cuộc sống và vô thơ văn của ông tuy nhiên thôi ^[25]. Tại một quãng không giống, GS lại viết:

Khác với một trong những giai thoại đem ý phát biểu Cao dựa Quát là 1 trong quả đât tự phụ, ngỗ ngược; và qua quýt số một bài bác thơ nằm trong bài bác hát phát biểu được gán mang lại ông, đem người còn ham muốn coi ông là người mến tận hưởng lạc, rượu trà, trai gái...Trái lại, qua quýt cuộc sống và thơ văn của ông, chỉ thấy ông là 1 trong người biết lưu giữ gìn phẩm hạnh, xử thế trúng mực với phụ vương u, bằng hữu, bà xã con cái, láng giềng và biết yêu thương quý non sông, quê nhà.^[26]

Đề cập cho tới Trần tình văn^[27] của Cao dựa Nhạ, theo dõi GS thì vô cùng rất có thể người con cháu này vẫn đỗ lỗi mang lại chú nhằm thân oan cho bản thân mình.

Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]

Cao dựa Nhạ
Mẫn Hiên thuyết loại

Sách tìm hiểu thêm chính[sửa | sửa mã nguồn]

Quốc sử quán triều Nguyễn, Đại Nam chủ yếu biên liệt truyện. Nhà xuất bạn dạng Văn Học, 2004.
Phạm Thế Ngũ, Việt Nam Văn học tập giản ước tân biên (quyển trung). Quốc học tập tùng thư, Sài Thành, 1963.
Thanh Lãng, Bảng lược loại văn học tập Việt Nam (quyển thượng). Nhà xuất bạn dạng Trình Bày, ko ghi năm xuất bạn dạng.
Nguyễn Lộc, mục kể từ Cao dựa Quát vô Từ điển Văn học (bộ mới). Nhà xuất bạn dạng Thế giới, 2004.
Nhiều người biên soạn, Thơ văn Cao dựa Quát. Nhà xuất bạn dạng Văn Học, 1984.
Xuân Diệu, Các thi sĩ cổ xưa Việt Nam (tập 2). Nhà xuất bạn dạng Văn Học, 1987.
Nguyễn Minh Tường, Cao dựa Quát: Danh sĩ khu đất Thăng Long-Hà Nội. Nhà Xuất bạn dạng Quân group quần chúng, Hà Thành, 2012.

Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]

^ Huyện Mỹ Lương nằm trong phủ Quốc Oai tỉnh Sơn Tây, ni nằm trong phần phía Tây thị xã Chương Mỹ, Hà Nội).
^ Việt Nam văn học tập sử yếu, bạn dạng in 1968, tr. 357.
^ Từ điển văn học, cỗ mới mẻ, tr. 209.
^ Thơ văn Cao dựa Quát, tr. 9.
^ Bảng lược loại văn học tập Việt Nam, Quyển Thượng, tr. 798.
^ Từ điển hero lịch sử vẻ vang Việt Nam, tr. 67.
^ Xem bài bác Tìm thấy cuốn tộc phả bọn họ Cao ở Phú Thị. Bài viết lách ở trong nhà sử học tập Đinh Tú [1] Lưu trữ 2011-02-24 bên trên Wayback Machine. Trước phía trên đem một trong những tư liệu ghi phụ vương ông Quát thương hiệu là Cao Cửu Chiếu hoặc loại Giảng là ko trúng.
^ GS. Phạm Thế Ngũ giải thích: "Vì ông ko Chịu mực thước ngôi trường quy. Như đem chuyến, ông viết lách quyển ganh đua bởi vì tứ loại chữ: chân, thảo, triện, lệ. Trong khi, văn ông đem khí phách hiên ngang. Bởi vậy, tuy nhiên những khảo quan tiền đâm rời khỏi ghét bỏ và dò la cơ hội tấn công hỏng" (sách vẫn dẫn, tr. 438).
^ Theo Đại Nam chủ yếu biên liệt truyện, tr. 1052.
^ Trích vô Đại Nam thực lục (Tập 23. Bản dịch của Viện Sử học tập. Nhà xuất bạn dạng Khoa học tập Xã hội, 1970, tr. 332, 345 và 347). Theo Phạm Thuận Thành, thì đích thân thích ngôi nhà vua mang lại số người ấy ganh đua lại theo dõi đề mới mẻ, thấy cũng có thể có thực tài nên đều lấy đỗ. Nhờ vậy, những quan tiền lo lắng việc ganh đua cũng rất được nhẹ nhõm tội (bài "Mở khoa ganh đua cốt được thực tài" bên trên báo Đại biểu nhân dân [2] Lưu trữ 2016-03-04 bên trên Wayback Machine).
^ Theo Đại Nam thực lục chủ yếu biên (Tập 24), Đệ tam kỷ II, tr. 447-448.
^ Năm Cao dựa Quát bị điều gửi lên đường nhận chức giáo thụ ở phủ Quốc Oai, tỉnh Sơn Tây cũ - ở phía trên ghi theo dõi Thơ văn Cao dựa Quát (tr.33). Thêm một hội chứng cứ nữa là trước lúc lên đường, Cao dựa Quát đem viết lách bài bác đề cuối luyện thơ của Tùng Thiện Vương, và ông vẫn ghi là năm Tự Đức loại 3 (tức 1850). Có sách ghi vô cùng khác: Đại Nam chủ yếu biên liệt truyện (tr. 1052) và Phạm Thế Ngũ (tr. 445) ghi năm 1854. Xuân Diệu ghi năm 1851 (tr. 13), Nguyễn Lộc ghi năm 1852 (Từ điển văn học, cỗ mới mẻ, tr. 209).
^ “Xem phân tích và lý giải ở đây”. Bản gốc tàng trữ ngày 2 mon hai năm 2017. Truy cập ngày 4 mon 3 năm 2010.
^ Cuốn Tên xã xã nước ta thời điểm đầu thế kỷ 19: Trấn Sơn Tây, Phủ Quốc Oai, thị xã Mỹ Lương, trang 38.
^ Đại Việt dư địa toàn biên của Phương Đình Nguyễn Văn Siêu, tỉnh Sơn Tây, phủ Quốc Oai, trang 403-404.
^ Theo Đại Nam chủ yếu biên liệt truyện, (tr. 1053). Trong hàng ngàn cuộc nổi dậy rộng lớn nhỏ vẫn xẩy ra vô trong cả lịch sử vẻ vang triều Nguyễn, sách này chỉ chép trở nên truyện đem bao nhiêu người cơ là: Lê Văn Khôi (phụ chép Nguyễn Văn Trắm), Nông Văn Vân và Cao dựa Quát. Như vậy đã cho chúng ta biết cuộc nổi dậy của Cao dựa Quát từng thực hiện vua quan tiền ngôi nhà Nguyễn vô cùng bận tâm.
^ Lược theo dõi Nguyễn Lộc vô Từ điển Văn học (bộ mới), tr. 210-211 (Xem dẫn hội chứng thơ vô Thơ văn Cao dựa Quát, sách dã dẫn).
^ Dương Quảng Hàm, Việt Nam văn học tập sử yếu. Trung tâm học tập liệu xuất bạn dạng, Sài Thành, 1968, tr. 357-358.
^ Nổi nhảy nhất là bài bác Tài tử nhiều cùng. Trước 1975, ngôi nhà nghiên cứu và phân tích Thạch Trung Giả biểu dương rằng bài bác này xứng đáng làm cho tao nghiên cứu và phân tích và hương thụ từng câu, từng chữ, từng mạch văn một (Văn học tập phân tách toàn thư. Nhà xuất bạn dạng Lá Bối, 1973, tr. 211)
^ Bảng lược loại văn học tập Việt Nam (quyển thượng), tr.800 và 803.
^ Các thi sĩ cổ xưa Việt Nam (tập 2), tr. 6 và tr. 39.
^ Theo PGS. TS. Nguyễn Minh Tường, Cao dựa Quát: Danh sĩ khu đất Thăng Long-Hà Nội, tr. 423.
^ Sự thiệt về chết choc của Cao dựa Quát vẫn tồn tại nhiều ngờ vực vấn cần thiết thực hiện sáng sủa tỏ rộng lớn. Xem ở phía trên [3] Lưu trữ 2017-02-02 bên trên Wayback Machine
^ Xem: [4] Lưu trữ 2009-12-08 bên trên Wayback Machine. Xem góp phần nói đến giai thoại ở trang Cuộc nổi dậy Cao dựa Quát.
^ Theo Thơ văn Cao dựa Quát, tr. 7.
^ Thơ văn Cao dựa Quát, tr. 10-11.
^ Trích Trần tình văn: "Chú tôi (tức Cao dựa Quát) cậy tài càn rỡ, vốn liếng tính ngông cuồng, thông thường bè chúng ta với bọn rượu trà, kết kí thác với con cái buôn, giờ đồng hồ là ở trong nhà nuôi u, tuy nhiên thiệt rời khỏi đạo thần tôn vẫn tồn tại thiếu thốn sót. Vả lại túng thiếu thốn đâm rời khỏi liều gàn, xoay rời khỏi lối marketing trục lợi. Quý khách hàng bè khuyên nhủ răn thì cãi lại, anh (tức Cao dựa Đạt) ngăn bảo thì xé cả thư. Cho nên đồng minh vì vậy tuy nhiên tuyệt tình, mái ấm gia đình vì vậy tuy nhiên sinh bất mục..." (chép theo dõi GS. Thanh Lãng, tr. 813)