đạt ma là ai

Bách khoa toàn thư cởi Wikipedia

Bồ-đề-đạt-ma
Tôn giáoPhật giáo
Tông pháiThiền tông
Cá nhân
SinhBồ-đề-đa-la
Chức vụ
Chức danhThiền sư
Tổ loại 28 Thiền tông bấm Độ
Sơ tổ Thiền tông Trung Hoa
Kế nhiệmHuệ Khả
Hoạt động tôn giáo
Đồ đệHuệ Khả
禪 Zen
Một phần của loạt bài về
Thiền tông
Ensō

Các nội dung bài viết chính

Bạn đang xem: đạt ma là ai

  • Phật giáo Thiền tông
  • Thiền tông Trung Quốc
  • Thiền tông Việt Nam
  • Seon
  • Zen
  • Thiền tông ở Hoa Kỳ

Nhân vật

Thiền tông ở Trung Quốc

  • Bồ-đề-đạt-ma
  • Huệ Năng (Enō)
  • Mã Tổ Đạo Nhất (Baso)
  • Thạch Đầu Hi Thiên (Kisen)
  • Động Sơn Lương Giới (Tozan)
  • Tuyết Phong Nghĩa Tồn (Seppo)
  • Lâm Tế Nghĩa Huyền (Rinzai)
  • Đại Tuệ Tông Cảo (Tahui)

Zen

  • Dōgen
  • Hakuin Ekaku

Seon

  • Taego Bou
  • Jinul
  • Daewon
  • Seongcheol

Thiền tông ở Hoa Kỳ

  • D. T. Suzuki
  • Hakuun Yasutani
  • Taizan Maezumi
  • Shunryū Suzuki
  • Seungsahn

Thể loại:Thiền tông

Giáo lý

  • Thiền tông và kinh điển
  • Nền tảng giáo lý của Thiền tông
  • Phật tính
  • Duy thức tông
  • Tính không
  • Bồ Tát

Truyền thống

  • Ấn chứng
  • Các phiên bản đồ vật dòng sản phẩm Thiền tông
  • Tôn ti và loại bậc vô Thiền tông
  • Các tổ chức triển khai và học viện chuyên nghành về Thiền tông
  • Các mẩu truyện chủ yếu về Thiền tông

Sự giác ngộ

  • Kenshō
  • Satori
  • Đốn ngộ
  • Shikantaza

Lời dạy

  • Thập mục ngưu đồ
  • Ngũ vị của Động Sơn
  • Tam ẩn môn
  • Bốn con phố dẫn cho tới sự hiểu biết

Phương pháp tu tập

  • Tọa thiền / Shikantaza
  • Tu luyện công án

Dòng thiền

  • Đông Sơn pháp môn
  • Hồng Châu tông
  • Ngũ thất gia tông
  • Lâm Tế tông
  • Sōtō
  • Sanbo Kyodan
  • Asanga Mận Trắng

Tông phái với liên quan

  • Hoa Nghiêm tông
  • Thiên Thai tông
  • Tịnh phỏng tông
  • x
  • t
  • s

Bồ-đề-đạt-ma (zh. 菩提達磨, rơi. bodhidharma, ja. bodai daruma), dịch tức là Giác Pháp (zh. 覺法), người bấm Độ, (~470 - 543). Ông được xem là người quảng bá và gây dựng rời khỏi Thiền học tập và Võ thuật cho tới Trung Quốc. Theo truyền thuyết Trung Quốc, ông vẫn truyền thụ cách thức tập luyện thân thiện thể cho những mái ấm sư Thiếu Lâm và dẫn theo việc tạo hình môn võ Thiếu Lâm. Ông cũng chính là phụ thân đẻ của Thiền tông Trung Quốc.

Còn đặc biệt không nhiều vấn đề về tiểu truyện của ông, hầu hết chỉ từ lại là truyền thuyết. Truyền thuyết về xuất xứ của ông cũng không giống nhau, bên trên Trung Quốc tồn bên trên 2 truyền thuyết về ông, bên trên bấm Độ truyền thuyết kể rằng Bồ Đề Đạt Ma là nam nhi loại tía của một vị vua Pallava Tamil kể từ Kanchipuram, trong lúc ở Nhật Bản truyền thuyết kể rằng ông tới từ Ba Tư.

Thời điểm ông cho tới Trung Quốc cũng không giống nhau, một trong mỗi thuyết bảo rằng ông cho tới vô triều đại Lưu Tống (420-479) hoặc muộn rộng lớn vô triều đại mái ấm Lương (502-557). Ông hầu hết hoạt động và sinh hoạt bên trên cương vực của những triều đại Bắc Ngụy (386-534). Thời kỳ quảng bá của ông khoảng chừng vô thời điểm đầu thế kỷ loại 5.

Ông là Tổ loại 28 và ở đầu cuối sau Phật Thích-ca Mâu-ni của Thiền tông bấm Độ và là Sơ tổ của Thiền tông Trung Quốc. Các tên thường gọi không giống là: Bồ-đề-đạt-ma-đa-la (zh. 菩提達磨多羅), Đạt-ma-đa-la (zh. 達磨多羅), Bồ-đề-đa-la (菩提多羅), và thương hiệu viết lách tắt thông thường gặp gỡ vô văn cảnh mái ấm Thiền là Đạt-ma (zh. 達磨).

Tiểu sử[sửa | sửa mã nguồn]

Bồ-đề-đạt-ma là môn đệ và truyền nhân của Tổ loại 27, Bát-nhã-đa-la (sa. prajñādhāra) và là thầy của Huệ Khả, Nhị tổ Thiền Trung Quốc. Sự tích truyền pháp của Bát-nhã-đa-la mang lại Bồ-đề-đạt-ma được giữ lại như sau:

Tổ hỏi: "Trong tất cả, cái gì vô sắc?" Bồ-đề-đạt-ma đáp: "Vô sinh vô sắc". Tổ căn vặn tiếp: "Trong tất cả, đồ vật gi vĩ đại nhất?" Bồ-đề-đạt-ma đáp: "Phật pháp vĩ đại nhất".

Sau Lúc phát triển thành Tổ loại 28, Bồ-đề-đạt-ma cút thuyền qua quýt Nam Trung Quốc năm 520. Sau Lúc truyền giáo mang lại Lương Vũ Đế ko trở nên, Bồ-đề-đạt-ma cho tới Lạc Dương, lên miếu Thiếu Lâm bên trên rặng Tung Sơn. Nơi trên đây, Bồ-đề-đạt-ma tu thiền tấp tểnh, 9 năm xoay mặt mũi vô vách ko nói; cũng bên trên trên đây, Huệ Khả vẫn gặp gỡ Bồ-đề-đạt-ma nhằm lại truyền thuyết bất hủ về sự quyết tâm học tập đạo của tôi.

Tư liệu về cuộc sống của Bồ-đề-đạt-ma là một trong vương vãi tử Nam bấm Độ ko rõ nét. Có truyền thuyết nhận định rằng sư phụ của Bồ-đề-đạt-ma là Bát-nhã-đa-la từng nhắn sư hãy đợi 60 năm sau thời điểm bản thân bị tiêu diệt vừa mới được cút Trung Quốc. Như thế Bồ-đề-đạt-ma cần cao tuổi tác lắm khi cho tới Trung Quốc. Theo tư liệu không giống thì Bồ-đề-đạt-ma cho tới Trung Quốc khi 60 tuổi tác. Cả nhị thuyết này sẽ không phù phù hợp với cuộc sống Sư, kể từ 470-543, là tháng ngày được phần rộng lớn mối cung cấp tư liệu thừa nhận. Sau lúc đến, sư nhận điều chào của Lương Vũ Đế cút Nam Kinh. Cuộc gặp gỡ thân thiện Bồ-đề-đạt-ma và Vũ Đế được những ngữ lục ghi lại như sau:

Xem thêm: tôn thất thuyết là ai

Là một người phụng sự đạo Phật, Lương Vũ Đế vẫn mang lại xây nội địa bản thân nhiều miếu chiền, bảo tháp. Vũ Đế căn vặn mái ấm sư bấm Độ: "Trẫm kể từ đăng quang đến giờ, xây miếu, chép kinh, phỏng tăng ko biết từng nào nhưng mà kể. Vậy với công đức gì không?"

Đạt Ma đáp: "Không với công đức."
- "Tại sao ko công đức?"
- "Bởi vì như thế những việc vua thực hiện là nhân "hữu lậu", chỉ mất những ngược nhỏ trong khoảng nhân thiên, như hình ảnh tùy hình, tuy rằng với tuy nhiên ko cần thiệt."
- "Vậy công đức sống động là gì?"
Sư đáp: "Trí cần được thanh tịnh trọn vẹn. Thể cần được trống không ko vắng vẻ lặng, vì vậy mới nhất là công đức, và công đức này sẽ không thể lấy việc trần thế (như xây miếu, chép kinh, phỏng tăng) nhưng mà cầu được."
Vua lại hỏi: "Nghĩa vô thượng của thánh đế là gì?"
- "Một Lúc tỉnh rõ ràng, thông trong cả rồi thì không tồn tại gì là thánh."
- "Ai đang được đối lập với trẫm đây?"
- "Không biết."


Đó là những điều khai thị về yếu ớt tính Phật pháp rất rõ ràng ràng, tuy nhiên Vũ Đế ko lĩnh hội được. Cuộc gặp gỡ với Lương Vũ Đế mang lại Bồ-đề-đạt-ma thấy rõ ràng là chưa tới thời truyền pháp bên trên Trung Quốc. Sau cơ - theo đòi truyền thuyết - sư vượt lên Trường Giang bởi một cái thuyền con cái (chiếc thuyền về sau phát triển thành một vấn đề của hội họa Thiền), cho tới miếu Thiếu Lâm ở Bắc Trung Quốc. Người tao ko hiểu rõ sư thất lạc bên trên cơ hoặc tách Thiếu Lâm sau thời điểm truyền pháp mang lại Huệ Khả. Theo một truyền thuyết thì Bồ-đề-đạt-ma về lại bấm Độ sau chín năm đánh dấu Trung Quốc.

Một phần của loạt bài về
Thiền sư Trung Quốc
Ensō

Bồ-đề-đạt-ma cho tới Huệ Năng

  • Bồ-đề-đạt-ma
  • Huệ Khả
  • Tăng Xán
  • Đạo Tín
  • Hoằng Nhẫn, Pháp Dung
  • Huệ Năng,Thần Tú, Huệ An
  • Hành Tư, Hoài Nhượng, Huyền Giác, Huệ Trung, Thần Hội

Ngưu Đầu Thiền

  • Pháp Dung, Trí Nham, Tuệ Phương
  • Pháp Trì , Trí Oai, Tuệ Trung
  • Huyền Tố, Đạo Khâm, Ô Khòa

Bắc Tông Thiền

  • Thần Tú
  • Phổ Tịch, Cự Phương, Nghĩa Phúc, Hàng Ma Tạng
  • Đạo Truyền, Hành Biểu, Tối Trừng

Nhánh Thanh Nguyên Hành Tư

  • Hi Thiên
  • Đạo Ngộ, Duy Nghiễm, chỉ bảo Thông, Thiên Nhiên
  • Sùng Tín , Đàm Thạnh, Viên Trí
    Đức Thành, Vô Học
  • Tuyên Giám, Thiện Hội
    Khánh Chư, Lương Giới
  • Nghĩa Tồn, Toàn Hoát, Sư Ngạn
  • Văn Yển, Huệ Lăng, Sư Bị

Nhánh Nam Nhạc Hoài Nhượng

  • Đạo Nhất
  • Hoài Hải, Phổ Nguyện, Huệ Hải
    Pháp Thường , Trí Tạng, chỉ bảo Triệt
  • Tòng Thẩm, Linh Hựu
    Hi Vận, Vô Ngôn Thông
  • Huệ Tịch, Nghĩa Huyền
    Trí Nhàn, Chí Cần

Quy Ngưỡng tông

  • Linh Hựu
  • Huệ Tịch, Trí Nhàn, Chí Cần
  • Quang Dũng, Quang Mục, Văn Hỉ
  • Huệ Thanh, Tư Phúc, Thanh Hoá
  • Thanh Nhượng

Lâm Tế tông

  • Nghĩa Huyền
  • Huệ Nhiên, Tồn Tương
  • Đại Giác, Huệ Ngung, Diên Chiểu
  • Tỉnh Niệm, Thiện Chiêu, Quy Tỉnh
  • Sở Viên, Huệ Giác, Pháp Viễn

Hoàng Long phái

  • Huệ Nam
  • Tổ Tâm, Khắc Văn
  • Ngộ Tân, Duy Thanh

Dương Kì phái

  • Phương Hội
  • Thủ Đoan, Pháp Diễn
  • Khắn Cần, Phật Nhãn, Phật Giám
  • Đạo Ninh, Tông Cảo, Thiệu Long
  • Đức Quang, Đàm Hoa , Hàm Kiệt, Tổ Tiên
  • Huệ Khai, Sư Phạm, Tổ Khâm
  • Nguyên Diệu, Minh Bản, Nguyên Trường
  • Thời Uỷ, Chính Truyền
  • Viên Ngộ, Viên Tu, Viên Tín
  • Đạo Mân, Thông Tú, Thông Dung

Tào Động tông

  • Lương Giới
  • Bản Tịch, Đạo Ưng, Cư Độn
  • Huệ Hà, Đạo Phi, Quán Chí
  • Duyên Quán, Cảnh Huyền, Nghĩa Thanh
  • Đạo Khải, Tử Thuần, Tự Giác
  • Pháp Thành, Chính Giác, Thanh Liễu
  • Nhất Biện, Huệ Huy, Tông Giác
  • Trí Giám, Minh Quang, Như Tịnh
  • Hành Tú, Đức Cử, Vân Tụ
  • Phúc Dụ, Liễu Cải, Tuệ Kinh
  • Viên Trừng, Nguyên Lai, Nguyên Cảnh
  • Nguyên Hiền, Minh Tuyết, Minh Phương
  • Đạo Bái, Đạo Thịnh, Đạo Ngân
  • Tịnh Chu, Tịnh Nột, Tịch Oánh
  • Tịnh Phù, Đại Tâm, Trí Giáo
  • Hưng Trù, Hưng Long

Vân Môn tông

  • Văn Yển
  • Hạo Giám, Trừng Viễn
  • Quang Tộ, Trọng Hiển, Thảo Đường
  • Nghĩa Hoài, Liễu Nguyên
  • Tông Bản, Hoài Thâm

Pháp Nhãn tông

  • Sư Bị, Quế Sâm, Văn Ích
  • Đức Thiều, Diên Thọ, Đạo Tế
  • Đạo Nguyên, Văn Thắng

Thiền sư ni

  • Tổng Trì, Liễu Nhiên, Trí Thông, Vô Trước

Không rõ ràng tông phái

  • Hàn Sơn, Thập Đắc, Phong Can
  • Bố Đại, Tế Công
  • Hám Sơn, Hư Vân

Cư sĩ Thiền Tông

  • Phó Đại Sĩ, Bạch Cư Dị, Vương Duy
  • Bàng Cư Sĩ, Bùi Hưu, Trương Chuyết Tú Tài
  • Tô Đông Pha, Hoàng Đình Kiên
  • Gia Luật Sở Tài, Ung Chính
 Cổng vấn đề Phật giáo
  • x
  • t
  • s
Bồ-đề-đạt-ma, 9 năm diện bích, giành giật mộc phiên bản Ukiyo-e của Tsukioka Yoshitoshi, 1887.
Sư với ý ham muốn hồi mùi hương, trước lúc về, gọi môn đệ trình diễn sở đắc: "Giờ tao rời khỏi cút tới đây, vậy từng môn đệ hãy thưa mang lại tao nghe sở đắc của mình".
Đạo Phó bạch: "Theo khu vực thấy của tôi, ham muốn thấy đạo cần chẳng chấp văn tự động, nhưng mà cũng chẳng bỏ văn tự."
Sư đáp: "Ông được lớp domain authority của tôi rồi."
Ni Tổng Trì nói: "Chỗ giải của tôi như cái mừng mừng thấy nước Phật (tâm) bất động đậy, thấy được một chuyến, sau ko thấy lại nữa."
Sư nói: "Bà được phần thịt của tôi rồi."
Đạo Dục, một môn đệ không giống, bạch: "Bốn đại vốn liếng ko, năm uẩn chẳng cần thiệt với, vậy khu vực thấy của tôi là ko một pháp nào là khả được."
Sư đáp: "Ông được bộ khung của tôi rồi."
Cuối nằm trong, cho tới phiên Huệ Khả. Huệ Khả lễ bái sư rồi đứng ngay lập tức một khu vực, ko bạch ko thưa gì cả. sư bảo: "Ngươi đang được phần tuỷ của tao."
Rồi ngó Huệ Khả, sư thưa tiếp: "Xưa Như Lai trao 'Chánh pháp nhãn tạng' mang lại Bồ tát Ca Diếp, kể từ Ca Diếp chánh pháp được liên tiếp truyền cho tới tao. Ta ni trao lại mang lại ngươi; mái ấm ngươi khá sở hữu, luôn luôn với áo cà rơi nhằm thực hiện vật tin yêu. Mỗi loại vượt trội cho 1 việc, ngươi nên khá biết."
Huệ Khả bạch: "Thỉnh sư chỉ bảo mang lại."
Sư nói: "Trong, truyền pháp ấn nhằm khế bệnh tâm; ngoài, trao cà rơi nhằm tấp tểnh tông chỉ. Đời sau, vô cảnh tuyên chiến đối đầu, nếu như với người căn vặn ngươi con cháu mái ấm ai, bởi vô đâu nhưng mà thưa đắc pháp, lấy gì chứng tỏ, thì ngươi trả bài xích kệ của tao và áo cà rơi rời khỏi thực hiện bởi. Hai trăm năm sau thời điểm tao khử rồi, việc truyền hắn tạm dừng. Chừng ấy, đâu đâu người hiểu đạo và thưa lý thật nhiều, còn người hành đạo và thông lý đặc biệt không nhiều, vậy ngươi nên cố xiển dương đạo pháp, chớ coi thường nhớt những người dân ko ngộ. Bây giờ hãy nghe bài xích kệ của ta:"
吾本來玆土
傳法救迷情。
一華開五葉
結果自然成
Ngô phiên bản lai tư thổ
Truyền pháp cứu vãn say tình.
Nhất hoa khai ngũ diệp
Kết ngược bất ngờ thành.
Ta cho tới trên đây với nguyện,
Truyền pháp cứu vãn người say.
Một hoa nở năm cánh,
Nụ ngược trổ thừa thãi.
Sư lại thưa thêm: "Ta với cỗ kinh Lăng Già tứ cuốn, ni cũng kí thác luôn luôn mang lại ngươi, này là lối vô tâm giới, chung bọn chúng sinh cởi được cửa ngõ kho tri con kiến của Phật. Ta kể từ Nam bấm quý phái cho tới phương Đông này, thấy Xích Huyện Thần Châu với đại quá khí tượng, do đó vượt lên trải qua không ít điểm, vì như thế pháp tìm hiểu người. Nhưng từng nào cuộc gặp gỡ ko thực hiện tao mếch lòng, cực chẳng đã cần ừ hử vậy thôi. Nay được ngươi nhằm truyền lâu hắn pháp, ý tao vẫn toại!"

Theo một thuyết không giống thì Bồ-đề-đạt-ma sinh sống cho tới 150 tuổi tác, ở đầu cuối bị đầu độc và được mai táng ở Hồ Nam. Sau cơ một vị tăng cút hành mùi hương ở bấm Độ về gặp gỡ Bồ-đề-đạt-ma bên trên núi Hùng Nhĩ. Bồ-đề-đạt-ma, tay cụ một cái dép, cho thấy bản thân bên trên lối về bấm Độ và Trung Quốc tiếp tục nối tiếp dòng sản phẩm Thiền của tôi. Về cho tới Trung Quốc vị tăng này hấp tấp báo mang lại môn đệ, môn đệ cởi cỗ ván rời khỏi thì ko thấy gì cả, chỉ từ một cái dép. Vì tích này, giành giật tượng của Bồ-đề-đạt-ma hoặc được vẽ vai vác gậy gộc mang 1 cái dép.

Xem thêm: đỗ thị hương ly là ai

Bồ-đề-đạt-ma truyền quy tắc thiền tấp tểnh đem truyền thống lâu đời Đại quá bấm Độ, đặc biệt quan trọng sư chú ý cho tới cỗ Nhập Lăng-già kinh (sa. laṅkāvatāra-sūtra). Tuy nhiên, Thiền tông Trung Quốc chỉ trở nên hình thiệt sự với Huệ Năng, Tổ loại sáu, phối kết hợp thân thiện thiền (sa. dhyāna) bấm Độ và truyền thống lâu đời đạo Lão, sẽ là một phe phái đặc biệt quan trọng "nằm ngoài giáo pháp nguyên vẹn thủy". Thiền tông Trung Quốc trở nên tân tiến bùng cháy Tính từ lúc đời mái ấm Đường.

Theo Nguyễn Lang vô Việt Nam Phật giáo sử luận thì Bồ-đề-đạt-ma rất có thể từng cho tới VN (Giao Châu) cuối đời mái ấm Tống (420-447) cùng theo với một vị sư bấm Độ thương hiệu là Pháp Thiên (sa. dharmadeva).

Võ thuật[sửa | sửa mã nguồn]

Bồ phản ảnh quái được xem là tổ sư, người gây dựng phái Võ Thiếu Lâm. Môn võ này còn có xuất xứ kể từ môn võ thuật truyền thống của bấm Độ là võ Kalaripayattu, nhưng mà Bồ-đề-đạt-ma là một trong võ sư của môn võ này.[1][2]

Đọc thêm[sửa | sửa mã nguồn]

  • Fo Guang Ta-tz'u-tien 佛光大辭典. Fo Guang Ta-tz'u-tien pien-hsiu wei-yuan-hui 佛光大辭典編修委員會. Taipei: Fo-kuang ch'u-pan-she, 1988. (Phật Quang Đại Từ điển. Phật Quang Đại Từ điển biên tu uỷ viên hội. Đài Bắc: Phật Quang xuất phiên bản xã, 1988.)
  • Das Lexikon der Östlichen Weisheitslehren, Bern 1986.
  • Từ điển Thiền Tông Hán Việt. Hân Mẫn & Thông Thiền biên dịch. TP Hồ Chí Minh 2002.
  • Dumoulin, Heinrich:
Geschichte des Zen-Buddhismus I. Indien und Trung Quốc, Bern & München 1985.
Geschichte des Zen-Buddhismus II. nhật bản, Bern & München 1986.
  • Nguyễn Lang: Việt Nam Phật giáo sử luận I-III, Hà Nội Thủ Đô 1992.

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]

  • Tư liệu tương quan cho tới Bodhidharma bên trên Wikimedia Commons
  • Ebook: Bồ phản ảnh quái - Thiền sư vĩ đại nhất, người sáng tác Osho (tiếng Việt)
  • Bồ Đề Đạt Ma với võ thuật 28/11/2010
Bảng những chữ viết lách tắt
bo.: Bod skad བོད་སྐད་, giờ Tây Tạng | ja.: 日本語 giờ Nhật | ko.: 한국어, giờ Triều Tiên |
pi.: Pāli, giờ Pali | sa.: Sanskrit संस्कृतम्, giờ Phạn | zh.: 中文 chữ Hán