Thành hoàng

Bách khoa toàn thư phanh Wikipedia

Thành hoàng hoặc Thần hoàng, Thần Thành hoàng, là vị thần được tôn thờ chủ yếu nhập đình thôn VN. Vị thần này mặc dù có hay là không với chúng ta thương hiệu & lai lịch, cho dù xuất thân thiết ngẫu nhiên kể từ giai tầng nào là, thì cũng chính là mái ấm tể bên trên cõi linh của thôn và đều mang ý nghĩa hóa học cộng đồng là hộ quốc tỳ dân (hộ nước gom dân) ở ngay lập tức khu vực ê.

Tên gọi[sửa | sửa mã nguồn]

Thành hoàng bắt nguồn từ chữ Hán: Thành 城 là kiểu mẫu trở nên hoặc tòa trở nên, hoàng 隍 là kiểu mẫu hào xung quanh kiểu mẫu thành; và Khi ghép nói chung trở nên một kể từ dùng làm chỉ vị thần coi lưu giữ, bảo trợ cho tới kiểu mẫu trở nên.^[1] Thành hoàng là 城隍, Thần hoàng là 神隍, Thần Thành hoàng là 神城隍.^{[cần dẫn nguồn]} cũng có thể hiểu vị Thần Thành Hoàng là vị mái ấm thần nom coi, vận hành kiểu mẫu tòa trở nên ê, ví như 1 vị Thành Chủ, hoặc Quận Vương thời xưa.

Nhà văn Sơn Nam cho biết thêm thêm: Ông thần ở đình thôn gọi là thần Thành hoàng, quản lý chống nhập khuông trở nên. Thoạt tiên là thần ngự trị điểm thị tứ, sau vận dụng (cả) điểm thôn thôn, (vì) vẫn đang còn điếm canh sắp xếp xung quanh...

Cũng bám theo Sơn Nam, thần Thành hoàng, bám theo thông thường, thờ thần nam nhi, vì như thế khí Dương rước sức khỏe cho tới muôn loại, muôn vật.^[2] Và gọi ông Thần hoàng là sai nghĩa, vì như thế cái thương hiệu này đơn thuần loại ngờ vực lễ đốt tờ giấy tờ vàng, tức bạn dạng sao sắc phong vì thế mái ấm vua tặng cho tới phụ vương u, các cụ vẫn tắt thở của quan liêu chức thời thượng thời phong kiến; và tục này ở nhập Nam Sở ko có^[3].

Bởi vậy, Khi trích lại đoạn ghi chép về tục "thờ thần" ở nhập sách VN phong tục của Phan Kế Bính, mái ấm văn Sơn Nam vẫn sửa kể từ "Thần hoàng" đi ra "Thành hoàng"^[4] cốt nhằm người hiểu không hề nhầm lẫn thân thiết nhị loại. Tuy nhiên, xét nhập sách Việt Nam phong tục, lễ Thần hoàng được xếp nhập mục Phong tục nhập gia tộc; còn việc thờ phụng Thành hoàng được xếp nhập mục Phong tục hương thơm đảng, thì rõ rệt là người sáng tác sách vẫn đã cho thấy này là nhị loại không giống nhau.

Điểm xứng đáng lưu ý không giống nữa, vì như thế là vùng khu đất mới nhất, nên ở Nam Sở nhiều đình thôn, thần chỉ mang tên là Bản cảnh Thành hoàng hoặc Thành hoàng Bản cảnh (神隍本境). Theo sách Minh Mạng chủ yếu yếu, quyển loại 12, năm Minh Mạng loại trăng tròn (1839), thì mái ấm vua vẫn chuẩn chỉnh hắn điều tâu của Sở Lễ van lơn hạ mệnh lệnh cho những khu vực lập thêm thắt thần vị Bản cảnh. Đây là chuyên dụng cho mới nhất, trước khi ko phổ cập. Lê Phục Thiện, người dịch sách bên trên chú giải: Thành hoàng là vị thần coi một chống nào là. Bản cảnh là cõi khu đất điểm bản thân được thờ. Nhà văn Sơn Nam cho biết thêm vày đấy là dạng viên chức được vua ủy quyền trừu tượng, nhập thật nhiều tình huống, ko nên là nhân loại lịch sử vẻ vang vày xương vày thịt. Do vậy, phần nhiều không tồn tại tượng tuy nhiên chỉ thờ một chữ "thần" (神) và thông thường cũng chỉ mất mỹ hiệu tóm lại là "Quảng hậu, thẳng thắn, đôn ngưng" (tức thoáng rộng, ngay thật, tích tụ)^[5].

Nguồn gốc[sửa | sửa mã nguồn]

Sách Việt Nam phong tục chép:

Xét về kiểu mẫu tục thờ Thần hoàng (hiểu là thần Thành hoàng) này từ xưa đời Tam Quốc (Trung Quốc) quay trở lại trước vẫn vẫn với, tuy nhiên thời trước thì mái ấm vua nhân với việc cầu hòn đảo gì mới nhất thiết đàn cúng tế tuy nhiên thôi. Đến đời mái ấm Đường, Lý Đức Dụ thực hiện tướng tá, mới nhất chính thức lập miếu Thần hoàng ở Thành Đô; tiếp theo mái ấm Tống, mái ấm Minh, thiên hạ đâu đâu cũng đều có lập miếu thờ.

Nước tao thuở bấy giờ đang được khi nội nằm trong, tục Tàu truyền quý phái cho tới mặt mày này, tiếp theo Đinh, Lê thì việc thờ quỷ thần vẫn phổ cập rồi.

Nhưng cứ xét kiểu mẫu mái ấm ý trước khi, thì từng phương với danh quật (ngọn núi với tiếng), đại xuyên (sông lớn); triều đình lập miếu thờ thần quật xuyên (núi sông) ấy nhằm thực hiện mái ấm tể (người đứng đầu) cho tới việc rét tí một phương thôi. Kế sau, triều đình tinh nghịch biểu (làm đã cho chúng ta biết rõ rệt công trạng, tiết tháo) những bậc trung thần nghĩa sĩ và những người dân với công sức với nước, thì cũng lập đền rồng cho tới dân xã ở ngay gần đâu thờ đấy. Từ ê dân gian dối thứ tự lần học theo nhau, nơi nào cũng nên thờ một vị nhằm thực hiện mái ấm tể nhập thôn bản thân... Dân tao tin yêu rằng: "Đất với Thổ công, sông với Hà bá; cảnh thổ nào là nên với Thần hoàng ấy; vậy nên thờ phụng nhằm thần cỗ vũ cho tới dân", vì vậy thường ngày việc thờ thần một thịnh...^[6]

Còn ở nhập văn học tập Việt, bám theo những mái ấm phân tích, thì việc thờ Thần hoàng được nhắc thứ tự thứ nhất ở bài xích Chuyện thần Tô Lịch nhập sách Việt năng lượng điện u linh^[7]:

Xem thêm: vy oanh là ai

Thời Đường Mục Tông, niên hiệu Trường Khánh thứ hai (năm 822) thương hiệu Đô hộ Lý Nguyên Hỷ (hoặc Gia) thấy ngoài cửa ngõ bắc trở nên Long Biên với cùng 1 làn nước chảy ngược tuy nhiên vị trí khách quan, mới nhất dò xét từng, lựa chọn một điểm cao ráo đảm bảo chất lượng, để sở hữu dời phủ lỵ cho tới ê... Nhân cơ hội ấy, hắn mới nhất thịt trâu bịa rượu, chào từng những vị kỳ lão hương thơm thôn cho tới sử dụng và thuật rõ rệt là mong muốn tâu vua Tàu van lơn phụng Vương (ý nói đến việc thần sông Tô Lịch) thực hiện Thành Hoàng. Trên bên dưới đều đồng lòng... Đến Khi Cao Biền đậy trở nên Đại La, nghe đầy đủ sự linh dị, thì tức tốc rinh lễ năng lượng điện tế, dưng cho tới hiệu là Đô Phủ Thành Hoàng Thần Quân. Đời Lý Thái Tổ khi dời đô, thông thường nằm mê thấy một cụ đầu bạc, phảng phất trước bệ dragon... (Sau Khi căn vặn rõ rệt lai lịch) mái ấm vua ngay lập tức khiến cho quan liêu Thái Chúc (chức quan liêu áy náy việc cầu hòn đảo phúc lành) trả rượu trà cho tới tế, phong thực hiện Quốc Đô Thăng Long Thành Hoàng Đại Vương. Dân cư (đến) cầu hòn đảo hoặc thề bồi nguyền điều chi, thì tức tốc họa phúc linh ứng ngay lập tức...^[8]

Các loại hạng[sửa | sửa mã nguồn]

Cũng bám theo sách Việt Nam phong tục, thì từng thôn phụng sự một vị Thần hoàng; với thôn thờ nhị tía vị, với thôn thờ dăm bảy vị, gọi cộng đồng là Phúc Thần.

Phúc Thần với tía hạng:

Thượng đẳng thần là những thần danh quật Đại xuyên, và những bậc cục cưng như Tản viên Sơn thánh, Cao quật, Quý Minh Đổng thiên vương^[9], Sóc thiên vương vãi, Chử đồng tử^[10], Liễu Hạnh công chúa... Các vị ấy với sự tích linh dị, tuy nhiên ko rõ rệt tung tích ẩn hiện nay thế nào là, do đó gọi là Thiên thần. Thứ nữa là những vị nhân thần như: Triệu Quang Phục, Tô Hiến Thành, Trần Hưng Đạo... Các vị này Khi sinh chi phí với đại công sức với dân với nước; khi tổn thất lên đường, hoặc vày mái ấm vua tinh nghịch biểu công trạng tuy nhiên lập đền rồng thờ hoặc vày lòng dân ghi nhớ công đức tuy nhiên thờ. Các bực ấy đều phải sở hữu sự tích công trạng hiển hách và chúng ta thương hiệu rõ rệt, lịch triều với mỹ tự động bao phong thực hiện Thượng đẳng thần. Cũng với vị là nhân thần tuy nhiên lại ko được nhắc cho tới nhiều nhập chủ yếu sử tuy nhiên được nhắc cho tới nhiều nhập dã sử và truyền thuyết như Đức thánh Tam Giang.
Trung đẳng thần là những vị thần dân thôn thờ vẫn lâu, với chúng ta thương hiệu tuy nhiên ko rõ rệt công trạng; hoặc là với quan liêu tước đoạt tuy nhiên ko rõ rệt chúng ta thương hiệu, hoặc là những thần với chút linh bài, cho tới Khi mái ấm vua sai tinh nghịch kỳ hòn đảo võ, cũng đều có ứng nghiệm thì triều đình cũng liệt nhập tự động điển, tuy nhiên phong thực hiện Trung đẳng thần. Có những trung đẳng thần được thờ vô cùng phổ cập như bằng hữu Cao Lịch, Cao Khiển là tướng tá mái ấm Đinh, nằm trong tướng tá của Đinh Điền. Tại những đền rồng thờ vùng Tỉnh Ninh Bình thì Cao Lịch được sắc phong Lịch Lộ Đại vương vãi trung đẳng thần, Cao Khiển được phong Hành Khiển Đại vương vãi trung đẳng thần.
Hạ đẳng thần vì thế dân xã thờ phụng, tuy nhiên ko rõ rệt sự tích đi ra làm thế nào, tuy nhiên cũng thuộc sở hữu bực chủ yếu thần, thì triều đình cũng bám theo lòng dân tuy nhiên phong cho tới thực hiện Hạ đẳng thần.

Ngoài tía bực thần ấy, còn nhiều điểm thờ bậy bạ, như: thần chào bán heo, thần trẻ em con cái, thần ăn van lơn, thần bị tiêu diệt nghẹn, thần cùn dâm, thần rắn, thần rết, ... Các hạng ấy gọi là cùn thần, yêu thương thần, ti tiện thần vì như thế dân tin yêu bậy tuy nhiên thờ chớ ko được nhập tự động điển, không tồn tại phong tặng gì...^[11] Riêng ở đồng vày sông Cửu Long, bám theo Sơn Nam thì những hạng cùn thần tuyệt nhiên không tồn tại, họa chăng đơn thuần vài ba am miếu dựng lên điểm với người bị tiêu diệt oan ức vì như thế tai nạn đáng tiếc xe pháo, đắm thuyền, hùm tha bổng sấu bắt; cúng sơ sài, ko tế lễ.

Các vị thần phổ biến[sửa | sửa mã nguồn]

Thần Núi: Tản Viên, Cao Sơn, Quý Minh
Thần Sông: Lạc Long Quân, Linh Lang, Đông Hải Đại vương vãi, Tam Giang Đại thánh, Tô Lịch Giang thần, Thủy tì Đại vương
Thần Đất: Hậu Thổ Phu nhân, thần Bản Cảnh
Nhân Thần (Thần Người): Vua Hùng, Lữ Gia, Hai Bà Trưng, Lý Nam Đế, Triệu Quang Phục, Đinh Tiên Hoàng, Lê Hoàn, Đông Hải Đại Vương, Nguyễn Minh Không, Trần Hưng Đạo, Lý Nhật Quang, Phạm Ngũ Lão

Nơi thờ phụng[sửa | sửa mã nguồn]

Theo mái ấm học tập fake Nguyễn Văn Tố, thì khởi điểm đình đơn thuần cơ ngơi nhằm dân thôn họp hành, là điểm dành riêng nhằm treo những sắc mệnh lệnh và huấn dụ ở trong phòng vua. Để thờ phụng Thần hoàng, nhiều thôn lập miếu thờ. Rồi bám theo lệ ngày sóc (mùng 1) và ngày vọng (ngày rằm) dân thôn cho tới miếu nhằm thực hiện lễ Vấn (theo nghĩa kính viếng). Miếu này hay còn gọi là "nghè", điểm giữ gìn sắc thần. Ngày tế lễ, dân thôn rước sắc thần kể từ miếu cho tới đình nhằm cử hành việc tế lễ, tiếp sau đó trả quay trở lại miếu. Để giản dị hóa, sau nhiều thôn chỉ xây một chiếc đình rộng lớn, phía ngoài thực hiện điểm họp hành (đình), phía nhập là miếu...^[12]

Vai trò và ý nghĩa[sửa | sửa mã nguồn]

Một số người sáng tác nhận định rằng, nhập quy trình cải tiến và phát triển văn hóa truyền thống thì những vị vua Hùng đó là những vị trở nên hoàng được thần thánh hóa bám theo khẩu lệnh của triều đình và tạo hình một cơ hội dân gian bắt mối cung cấp kể từ phong tục thờ cúng tổ tiên lâu đời^[13]. Thần Thành hoàng mặc dù có hay là không với chúng ta thương hiệu, lai lịch và cho dù xuất thân thiết ngẫu nhiên kể từ giai tầng nào là, thì cũng chính là cửa hàng bên trên cõi linh của thôn và đều mang ý nghĩa hóa học cộng đồng là hộ quốc tý dân (hộ nước gom dân) ở ngay lập tức khu vực ê. Vai trò bên trên của thần còn tồn tại chân thành và ý nghĩa không chỉ có vậy, nhất là so với những dân cư kể từ miền ngoài nhập khai khẩn vùng khu đất phí phạm Nam Sở, vì như thế lẽ chúng ta vẫn gặp gỡ rất nhiều trở ngại vì thế thiên tai địch họa, vì thế thú dữ hoành hành. Điều ê với nghĩa, thần Thành hoàng đang trở thành một hình tượng tâm linh; vày bám theo chúng ta, chỉ mất thần mới nhất rất có thể hỗ trợ cho mưa thuận dông tố hòa, mùa màng tươi tắn tốt; hỗ trợ cho cuộc sống đời thường của mình ngày 1 thêm thắt ổn định tấp tểnh, phát đạt.

Hiểu được nhu yếu linh tính của những người dân, thêm vào đó ý mong muốn tạo nên lập một thiết chế văn hóa truyền thống - tín ngưỡng chủ yếu thống của vương vãi triều, nhằm nhằm mục đích xóa sổ dần dần tầm tác động của những triều đại trước; nên bên dưới thời những vua đầu mái ấm Nguyễn, cứ tía năm xét ban sắc phong thần một thứ tự. Chỉ riêng biệt năm 1852, có lẽ rằng dự đoán thời nguy kịch của nước nhà trước thực dân Pháp, do đó vua Tự Đức vẫn sai cung cấp hàng loạt 13.069 sắc phong cho tới toàn quốc (nhiều nhất là ở Nam Bộ), cùng theo với việc "Quốc điển hóa" sự thờ phụng; cũng đó là nhằm nhanh gọn lẹ đạt được mục tiêu bên trên.^[14]

Xem thêm: đỗ thị hương ly là ai

Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]

Đình làng
Đình thôn Nam Bộ
Lễ Kỳ yên
Lễ Xây chầu
Hát chầu

Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]

^ Theo Thờ Thần hoàng - hình tượng linh tính của dân cày An Giang, tr. 46.
^ Theo Sơn Nam, Nói về miền Nam [1] Lưu trữ 2009-09-02 bên trên Wayback Machine.
^ Sơn Nam, Đình miếu & liên hoan dân gian (tr. 19). Đào Duy Anh gọi tục này là Phần hoàng (Việt Nam văn hóa truyền thống sử cương. Nhà xuất bạn dạng Bốn Phương, TP. Sài Gòn, 1961, tr. 201).
^ Xem Sơn Nam, Thuần phong mỹ tục Việt Nam(tr. 317).
^ Theo Đình miếu & liên hoan dân gian (tr. 21, 47, 49, 75) và Kiến thức đáp ứng thuyết minh du lịch (tr. 354.) Thần Thành hoàng ở những tỉnh phía Nam, phần nhiều không tồn tại tượng thờ, trừ một vài ba đình như Đình Tân Lân ở Biên Hòa với tượng Đô đốc Trần Thượng Xuyên, Đình Châu Phú ở Châu Đốc với tượng Thống suất Nguyễn Hữu Cảnh...
^ Việt Nam phong tục, sách vẫn dẫn, tr.78-79. Những chữ nhập ngoặc vì thế người biên soạn chua thêm thắt.
^ Nhiều mái ấm phân tích văn học tập nhận định rằng người sáng tác của Việt năng lượng điện u linh là Lý Tế Xuyên, dương thế mái ấm Trần. Ông biên soạn sách này nhập năm 1329 (Việt năng lượng điện u linh, tr. 6. và Từ điển văn học (bộ mới), Nhà xuất bạn dạng Thế giới, 2004, tr. 1994.
^ Việt năng lượng điện u linh, tr. 104-105.
^ Đông Thiên vương vãi là Trì quốc thiên (持國天, tụt xuống. dhṛtarāṣṭra) với thân thiết White, tay cố gắng đàn, giờ đàn tiếp tục thực hiện tiềm thức nhân loại trở thành thanh tịnh.
^ Chưa tra được. Không biết Phan Kế Bính với nên mong muốn nói đến việc Chử Đồng Tử hay là không.
^ Việt Nam phong tục, tr. 75-75.
^ Tạp chí Tri Tân số 137 đi ra ngày 6 tháng tư năm 1944. Dẫn lại bám theo Sơn Nam, Đình miếu & liên hoan dân gian, tr. 18.
^ Nguyen, Dieu Thi. "A mythographical journey to tát modernity: The textual and symbolic transformations of the Hùng Kings founding myths." Journal of Vietnamese Studies, Vol. 7, No. 2 (Summer 2012): 87-130, trang 326
^ Lược bám theo Văn hóa & tín ngưỡng Nam Bộ nhập sách Hành hương thơm khu đất phương Nam, tr. 27.

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

Sơn Nam, Đình miếu & liên hoan dân gian, Nhà xuất bạn dạng TP. Sài Gòn, 1992.
Sơn Nam, Thuần phong mỹ tục Việt Nam (sách in chung), Nhà xuất bạn dạng Trẻ, 2005.
Phan Kế Bính, Việt Nam phong tục, Nhà xuất bạn dạng TP. Sài Gòn in lại năm 1990.
Kiến thức đáp ứng thuyết minh du lịch (giáo trình cho tới ngành phượt, sách vì thế nhiều người soạn), Nhà xuất bạn dạng TP. Sài Gòn, 1995.
Nguyễn Đăng Duy, Văn hóa linh tính Nam Bộ, Nhà xuất bạn dạng TP Hà Nội, 1997.
Hành hương thơm khu đất phương Nam, Huỳnh Ngọc Trảng mái ấm biên, Nhà xuất bạn dạng TP. Sài Gòn, 2002.
Võ Thành Phương, Thờ Thần Hoàng - hình tượng linh tính của dân cày An Giang, tập san Thất Sơn số 57, 2000.
Lý Tế Xuyên, Việt năng lượng điện u linh, Ngọc Hồ dịch, Nhà xuất bạn dạng Cửu Long, 1992.